دسته بندی موضوعی احکام شرعی - مکان


1-مكان اذان
        استحباب اذان گفتن در جای بلند
        941 - مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می کنند، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.

2-مكان تخلى
        ممنوعیت تخلی در ملک دیگران و موقوفه خاص
        64 - در چهار جا تخلی حرام است : اول : در کوچه های بن بست در صورتی که صاحبانش اجازه نداده باشند. دوم : در ملک کسی که اجازه تخلی نداده است . سوم : درجایی که برای عده مخصوصی وقف شده است ، مثل بعضی از مدرسه ها. چهارم : روی قبرمؤمنین در صورتی که بی احترامی به آنان باشد.

        ممنوعیت تخلی در کوچه های بن بست و روی قبر مؤمنین
        64 - در چهار جا تخلی حرام است : اول : در کوچه های بن بست در صورتی که صاحبانش اجازه نداده باشند. دوم : در ملک کسی که اجازه تخلی نداده است . سوم : درجایی که برای عده مخصوصی وقف شده است ، مثل بعضی از مدرسه ها. چهارم : روی قبرمؤمنین در صورتی که بی احترامی به آنان باشد.

        استحباب انتخاب جائی برای تخلی که کسی انسان را مشاهده نکند
        78 - مستحب است در موقع تخلی جایی بنشیند که کسی او را نبیند، و موقع وارد شدن به مکان تخلی اول پای چپ و موقع بیرون آمدن اول پای راست را بگذارد. وهمچنین مستحب است در حال تخلی سر را بپوشاند، و سنگینی بدن را بر پای چپ بیندازد.

3-مكان غصبى
        صحت تیمم بر چیز غصبی یا در مکان غصبی چنانچه نداند یا فراموش کند
        696 - اگر نداند محل تیمم غصبی است و یا فراموش کرده باشد، تیمم اوصحیح است ، اگر چه فراموش کننده ، خود غاصب باشد.

4-مكان نماز
        بطلان نماز در ملک غصبی
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        صحت نماز زیر سقف غصبی و خیمه غصبی اگر تصرف در آن حساب نشود
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        بطلان نماز در خانه اجاره ای بدون اجاره مستاجر
        867 - نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه کسی که منفعت ملک مال او می باشد باطل است مثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حق دارد نماز بخواند مثلا اگرمیت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدانکنند نمی شود در ملک او نماز خواند.

        لزوم اعاده نماز اگر جای کسی را در مسجد تصرف کند و نماز بخواند
        868 - کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجانماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.

        بطلان نماز اگر در مکانی که خود غصب کرده است نسیانا نماز بخواند
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        صحت نماز اگر نداند و یا فراموش کند که مکان غصبی است
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        بطلان نماز چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد و او ناچار باشد بطور سواره نماز بخواند
        871 - کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یازین آن غصبی باشد، نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.

        بطلان نماز در مکانی که با دیگری شریک است مگر با رضایت شریک
        872 - کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریکش نمی تواند در آن ملک تصرف کند، و نماز بخواند.

        بطلان نماز در ملکی که با پول خمس و زکات نداده خریده باشد
        873 - اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        جواز نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در زمینهای بسیار وسیع خارج از شهر اگر چه صاحبانش راضی نباشند
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        حکم نماز خواندن در زمینهای زراعی نزدیک ده که دیوار ندارد
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        صحت نماز اگر در جائی نماز بخواند که احتمال دارد مانعی پیش آید
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        صحت نماز در جائیکه توقف در آنجا حرام است
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        صحت نماز اگر جلوتر از قبر پیامبر یا امام نماز بخواند
        884 - انسان باید رعایت ادب را بکند، و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند. چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است ولی نماز باطل نیست .

        نهی از نماز جلوتر از قبر پیغمبر یا امام علیه السلام
        884 - انسان باید رعایت ادب را بکند، و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند. چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است ولی نماز باطل نیست .

        برابری نماز در حرم حضرت امیرالمومنین (ع) با دویست هزار نماز
        895 - نماز در حرم امامان علیهم السلام مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برابر دویست هزار نماز است .

        کراهت نماز در مقابل آتش و چراغ
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

5-مكان نماز ميت
        استحباب برگزار شدن نماز میت در جائی که مردم بیشتر حاضر می شوند
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

6-مكان نمازگزار
        بطلان نماز در جای غصبی اگر بداند غصبی است و نداند نماز در غصبی باطل است
        870 - اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است ، و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل است .

        حرمت و بطلان نماز در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است
        875 - تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز درآن باطل است مگر آنکه بدهکاری او را بدهند یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.

        لزوم بی حرکت بودن مکان نمازگزار حتی الامکان
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        بطلان نماز روی خرمن گندم و جو و هر محل لغزنده
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

        نهی از نماز در جائیکه به علت تنگی یا کوتاهی سقف نمی تواند راست بایستد و رکوع و سجود بجا آورد
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        جواز نماز خواندن جلوتر یا برابر قبر پیامبر و ائمه (ع) اگر دیواری بین او و قبر مطهر باشد
        885 - اگر در نمازی چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد که بی احترامی نشود اشکال ندارد، ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه ای که روی آن افتاده ،کافی نیست .

        استحباب عقب تر ایستادن زن از مرد در نماز
        886 - بنابر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.

        رفع کراهت برابر یا جلوتر ایستادن زن اگز بین او و مرد دیوار یا پرده ای باشد
        888 - اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد، نمازشان صحیح است ، و احتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .

        صحت نماز زن و مرد نامحرم در مکان خلوت
        889 - بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت ، جایز نیست و احتیاط در نمازنخواندن در آنجا است . لیکن اگر خواند، نمازش باطل نیست .

        صحت نماز در جائی که تار و مانند آن نواخته می شود
        890 - نماز خواندن در جایی که تار و مانند آن استعمال می کنند باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است .

        تاکید اسلام بر بجای آوردن نماز در مسجد
        893 - در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است که نماز را در مسجد بخوانند. وبهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است ، و بعد از آن مسجد پیغمبر صلی الله علیه وآله و سلم ، و بعد مسجد کوفه ، و بعد از آن مسجد بیت المقدس ، و بعد از مسجدبیت المقدس مسجد جامع هر شهر، و بعد از آن مسجد محله ، و بعد از مسجد محله مسجدبازار است .

7-مكان وضو
        صحت وضو اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد
        267 - وضو با آب غصبی و بان آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه ، حرام و باطل است ولی اگر سابقا راضی بوده و انسان نمی داند که ازرضایتش برگشته یا نه ، وضو صحیح است و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است .
در باره ما  | تماس با ما |  نظر دهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 270,333,338